ท้องแข็ง คืออะไร?

เมื่อแม่ท้องอายุครรภ์มากขึ้น มดลูกก็จะขยายตัวขึ้นเรื่อย ๆค่ะ บางครั้งเมื่อคลำไปก็จะรู้สึกแข็ง บางทีก็รู้สึกแน่นท้อง รู้สึกว่าท้องแข็ง ซึ่งอาการท้องแข็ง คือการบีบตัวของมดลูก พบได้ในช่วงไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์ค่ะ เป็นอาการที่บอกว่าเป็นสัญญาณใกล้คลอดแล้ว โดยคุณแม่อาจรู้สึกแน่นท้อง หน้าท้องแข็ง ปวดท้อง ปวดหน่วงคล้ายปวดประจำเดือน แต่ในช่วงนี้ก็จะมีอาการที่เรียกว่า ท้องแข็งหลอกเช่นกันนะคะ จึงอาจทำให้คุณแม่รู้สึกกังวลใจได้ค่ะ ว่าท้องแข็งแบบต่างๆ นี้เป็นสัญญาณของอะไร ใกล้คลอดแล้วหรือเปล่านะ? ไปติดตามกันค่ะ

1. ท้องแข็งเพราะโก่งตัว

ในบางครั้งลูกดิ้นอาจไปโดนกับผนังมดลูก แม่ท้องจะรู้สึกว่ามีอาการท้องแข็งบางจุด และนิ่มเป็นบางจุดค่ะ ท้องแข็งแบบนี้ เกิดจากลูกในท้องดิ้นหรือโก่งตัว โดยอวัยวะของลูกในท้องอย่างเช่น ศอก ไหล่ เข่า หัว หรือก้น ก็จะนูนตรงนั้นตรงนี้ไปทั่วเลยล่ะค่ะ ส่วนที่มักจะนูนโก่งแข็งจนมดลูกเบี้ยวไปข้างนึงเลยก็มักจะเป็นหลัง กับ ก้น อีกด้านนึงก็จะนิ่มกว่าค่ะ

2. ท้องแข็งเพราะกินอิ่ม

แม่ท้องบางคน อาจจะมีอาการท้องแข็งหลังกินข้าว กินอะไรเข้าไปก็รู้สึกแน่นไปหมด เกิดจากการพื้นที่ความจุกระเพาะจำกัด เนื่องจากมดลูกที่โตขึ้นนั้น  ไปเบียดอวัยวะอื่นๆค่ะ จึงรู้สึกแน่น หายใจลำบาก ให้แม่ท้องนั่งพัก ยืดตัว อาการก็จะดีขึ้นค่ะ อาการแบบนี้ไม่ได้เกิดจากการที่มดลูกบีบตัวค่ะ ควรทานอาหารย่อยง่าย ทานครั้งละน้อยๆ ขับถ่ายเป็นประจำ ไม่ทานอาหารที่มีกรดแก๊สเยอะ และไม่อั้นปัสสาวะ จะดีขึ้นค่ะ

3. ท้องแข็งเพราะมดลูกบีบตัว

ท้องแข็งแบบนี้ มดลูกในท้องของคุณแม่จะมีอาการแข็งทั้งหมดค่ะ จะไม่แข็งเป็นบางจุดเหมือนอาการท้องแข็งเพราะเด็กโก่งตัว และจะมีอาการปวดท้อง เหมือนปวดประจำเดือน

3.1 ท้องแข็งจากมดลูกบีบตัวก่อนกำหนด ปกติแล้ว มดลูกบีบตัวก่อนกำหนดบ่อยที่สุด ก็คือช่วงอายุครรภ์ 32 สัปดาห์ ซึ่งก็เป็นช่วงที่ลูกในท้องดิ้นมากที่สุด โดยการที่ลูกดิ้นมาก ๆ ก็อาจมีไปกระตุ้นทำให้มดลูกบีบตัวบ่อยขึ้นได้ด้วยเหมือนกันค่ะ และถ้าผ่านช่วง 32-34 สัปดาห์นี้ไปแล้ว อาการท้องแข็งก็จะน้อยลงค่ะ แต่หากแม่ท้องมีอาการท้องแข็งบ่อย และถี่ขึ้น ไม่ได้แข็งเป็นบางจุด หากอาการไม่ดีขึ้น ควรจะรีบไปพบคุณหมอเลยนะคะ เพราะมดลูกจะบีบตัวจนปากมดลูกเปิด ตามมาด้วยการเจ็บท้องคลอดก่อนกำหนดได้

3.2. ท้องแข็งตามธรรมชาติ (Braxton Hicks Contraction) แม่ท้องบางคนอาจมีอาการท้องแข็งที่เกิดจากมดลูกบีบตัวได้ เป็นการแข็งตัวนิด ๆ หน่อย ๆ ที่เกิดขึ้นได้เองเป็นธรรมชาติ แบบนี้ไม่เป็นอะไรค่ะ

จริง ๆ แล้วสาเหตุของอาการท้องแข็งนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุค่ะ ไม่ว่าจะเป็น สุขภาพของคุณแม่ไม่แข็งแรง ความดันสูง เบาหวาน  หรือมดลูกไม่แข็งแรง มดลูกมีโครงสร้างไม่ปกติ มีเนื้องอกของมดลูก ครรภ์แฝด ลูกตัวใหญ่ น้ำคร่ำมาก เป็นต้นค่ะ